Παρά το γεγονός ότι τα καρδιαγγειακά νοσήματα συχνά εμφανίζονται αιφνίδια, στην πραγματικότητα έχουν μια μακροχρόνια  πορεία χωρίς συμπτώματα. Σε αυτήν την μεγάλη χρονικά πορεία εμφάνισης των προβλημάτων στα αγγεία του οργανισμού και άρα και της καρδιάς, έχει τεράστια σημασία η πρόληψη της εμφάνισής τους.

Η αθηροσκλήρωση είναι μια πάθηση που δεν έχει ένα σαφές αίτιο, όμως, είναι αποδεδειγμένο  ότι υπάρχει μια σειρά παραγόντων κινδύνου που προάγουν τη νόσο.

Οι παράγοντες κινδύνου των καρδιαγγειακών νοσημάτων χωρίζονται σε μη τροποποιήσιμους, δηλαδή παράγοντες στους οποίους δεν μπορεί το άτομο και ο ιατρός να παρέμβουν (ηλικία, άρρεν φύλο, κληρονομικό ιστορικό κ.ά.) και σε τροποποιήσιμους. Οι σημαντικότεροι και πλέον τεκμηριωμένοι τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα είναι οι ακόλουθοι:

1. Κάπνισμα. Το κάπνισμα τσιγάρων, πούρων ή πίπας, όπως επίσης και το παθητικό κάπνισμα, έχει συσχετισθεί με όλες της μορφές καρδιαγγειακής νόσου. Η διακοπή του καπνίσματος ελαττώνει τον κίνδυνο για εμφάνιση αυτών, τουλάχιστον στο μισό.
2. Παχυσαρκία. Η παχυσαρκία αποτελεί πλέον επιδημία στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες. Η συσχέτιση του αυξημένου δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ = Σωματικό Βάρος / Ύψος²) σχετίζεται γραμμικά με την ανάπτυξη καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η διατήρηση του ΔΜΣ σε επίπεδα 20-25 kg/m² είναι η βέλτιστη προκειμένου να αποφευχθεί η εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου.
3. Καθιστική ζωή. Η σωματική δραστηριότητα και η τακτική αερόβια άσκηση έχει φανεί ότι προστατεύουν αποτελεσματικά έναντι των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Μισή ώρα καθημερινής αερόβιας άσκησης, όπως π.χ. περπάτημα, τις περισσότερες φορές είναι αρκετή για καρδιοπροστασία.
4. Δυσλιπιδαιμία. Τα αυξημένα επίπεδα της ολικής χοληστερόλης, και ιδιαίτερα της LDL («κακή» χοληστερόλη) σχετίζονται άμεσα με την εμφάνιση καρδιαγγειακών επιπλοκών. Οι δυσλιπιδαιμίες μπορεί να σχετίζονται με τη διατροφή και τον καθιστικό τρόπο ζωής, αλλά και με κληρονομούμενες μορφές. Η αντιμετώπιση στηρίζεται σε συνδυασμό υγιεινοδιαιτητικών μέτρων και κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής. Ο στόχος της θεραπείας είναι διαφορετικός για κάθε ασθενή ανάλογα με τους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου και ο τρόπος αντιμετώπισης διαφέρει από ασθενή σε ασθενή.
5. Αρτηριακή υπέρταση. Η αυξημένη αρτηριακή πίεση αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων και αρρυθμιών, όπως η κολπική μαρμαρυγή. Η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης επιτυγχάνεται με υγιεινοδιαιτητικά μέτρα και όταν αυτά δεν είναι αποτελεσματικά, με τη χορήγηση κατάλληλης αντιϋπερτασικής αγωγής. Η έγκαιρη αντιμετώπιση της αρτηριακής υπέρτασης επιφέρει σημαντικά οφέλη και προστατεύει τους πάσχοντες από την εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων.
6. Σακχαρώδης διαβήτης. Η εμφάνιση σακχαρώδη διαβήτη (αυξημένο σάκχαρο αίματος) σχετίζεται με βλάβες αρτηριών του οργανισμού. Οι ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη θεωρούνται εξ’ ορισμού ως υψηλού κινδύνου για εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων. Σήμερα, ο στόχος τιμής γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (ένας δείκτης της καλής ή μη ρύθμισης σακχάρου αίματος) < 6,5% είναι σημαντικός για την προστασία των ασθενών αυτών.

Οι ατομικοί στόχοι ελέγχου παραγόντων κινδύνου για καρδιαγγειακά συμβάντα είναι οι ακόλουθοι:

• Αποφυγή της παχυσαρκίας (Δείκτης Μάζας σώματος 20-25 κιλά/μ²), περιφέρεια μέσης < 94 εκ. για τους άντρες και < 80 εκ. για τις γυναίκες.
• Τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα αερόβια άσκηση μέτριας έντασης ή 75 λεπτά την εβδομάδα έντονης άσκησης.
• Δίαιτα χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά και πλούσια σε προϊόντα ολικής άλεσης, λαχανικά, φρούτα και ψάρια.
• Αποχή από το κάπνισμα.
• Αρτηριακή πίεση < 140/90 mmHg, και LDL χοληστερόλη <115 mg/dl για όλους, <100 mg/dl για τους υψηλού κινδύνου, και <70 mg/dl για τους πολύ υψηλού κινδύνου ασθενείς.