Κορονοϊός: Ερωτήσεις & Απαντήσεις
1. Τι σημαίνει COVID-19 και τι SARS-CoV-2;
SARS-CoV-2 είναι το επίσημο όνομα του νέου κορονοϊού.
COVID-19 ονομάζεται η νόσος την οποία προκαλεί ο SARS-CoV-2.
2. Ποιες εξετάσεις διαθέτουμε για τη διάγνωση του ιού;
– Ανίχνευση και ταυτοποίηση του ίδιου του ιού με μοριακή μέθοδο η οποία αποτελεί την πιο έγκυρη μέθοδο για τη διάγνωση και είναι ευρέως γνωστή ως PCR. Γίνεται λήψη υγρού από τη μύτη ή τον φάρυγγα με στειλεό που μοιάζει με μακριά μπατονέτα. Το δείγμα μπαίνει σε κατάλληλο φιαλίδιο και στέλνεται στο εργαστήριο, όπου ελέγχεται για την παρουσία του ιού μέσω της ανίχνευσης του γενετικού υλικού (RNA) του ιού.
– Ανίχνευση ειδικών αντισωμάτων έναντι του ιού με κλασική ορολογική μέθοδο. Αναδεικνύουμε την περίπτωση να έχουμε προσβληθεί από τον ιό και την παραγωγή αντισωμάτων από τον οργανισμό μας.
3. Πόσο αξιόπιστη είναι η μοριακή μέθοδος;
Η μοριακή εξέταση ανίχνευσης του ιού είναι η πιο αξιόπιστη που διαθέτουμε σήμερα, αλλά όπως και κάθε εξέταση έχει αδυναμίες. Ενδεικτικά, η μοριακή μέθοδος μπορεί να είναι αρνητική σε άτομα χωρίς συμπτώματα που έχουν, ωστόσο, μολυνθεί από τον ιό και ενδεχομένως να εμφανιστούν συμπτώματα από τη νόσο ύστερα από κάποιες ημέρες. Επιπλέον, δεν είναι εφικτή η ανάδειξη της μόλυνσης από τον ιό ημέρες πριν την διενέργεια του τεστ. Για παράδειγμα, αν είχε κάποιος βήχα και πυρετό από τον κορονοϊό πριν από δύο εβδομάδες, μπορεί η μοριακή εξέτασή του να είναι αρνητική.
4. Αν έχουμε περάσει λοίμωξη από τον νέο κορονοϊό, κινδυνεύουμε να ξαναπροσβληθούμε από τον ιό;
Ναι. Δεν γνωρίζουμε προς το παρόν για πόσο χρόνο διατηρείται η ανοσία μετά από προσβολή από τον ιό.
5. Μπορούμε με τις ορολογικές εξετάσεις να δούμε αν έχουμε περάσει λοίμωξη από το νέο κορονοϊό;
Αν γίνει η εξέταση αντισωμάτων και βρεθούμε θετικοί στα αντισώματα, τότε είναι πιθανόν να έχουμε έρθει σε επαφή με άτομο που είχε τον ιό, ακόμα και αν δεν εμφανίσαμε κάποια στιγμή συμπτώματα. Ας έχουμε όμως στο μυαλό μας ότι υπάρχει και η πιθανότητα ένα θετικό τεστ αντισωμάτων να είναι λανθασμένο (ψευδώς θετικό), δηλαδή να είναι θετικό το τεστ χωρίς να έχουμε ασθενήσει από COVID-19.
6. Τι σημαίνει ότι τα αντισώματά μου είναι αρνητικά;
Σημαίνει ότι δεν έχουμε έρθει σε επαφή με τον ιό. Προσοχή όμως, σε μερικές περιπτώσεις η αρνητική εξέταση δεν αποκλείει τη μόλυνση του ατόμου από το νέο κορονοϊό (ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα), δηλαδή ενώ υπάρχει η νόσος το τεστ αντισωμάτων να είναι αρνητικό.
7. Πού μπορώ να κάνω εξετάσεις για τον νέο κορονοϊό;
Αν έχουμε συμπτώματα, μπορούμε να κάνουμε την εξέταση στα εργαστήρια αναφοράς και σε όσα εργαστήρια δημόσιων νοσοκομείων πραγματοποιούν την ειδική εξέταση για το νέο κορονοϊό. Στην περίπτωση αυτή, ο γιατρός θα πρέπει να ζητήσει την έγκριση του ΕΟΔΥ και να σας παραπέμψει με το ειδικό παραπεμπτικό σημείωμα σε δημόσιο νοσοκομείο αναφοράς για λήψη δείγματός σας για μοριακό τεστ. Στην περίπτωση αυτή, η εξέταση γίνεται δωρεάν. Επιπλέον, η εξέταση μπορεί να γίνει σε ορισμένες ιδιωτικές κλινικές και ιδιωτικά διαγνωστικά εργαστήρια/κέντρα. Στην περίπτωση αυτή, δεν χρειάζεται επικοινωνία με τον ΕΟΔΥ. Θα πρέπει όμως να επιλέξετε να κάνετε μοριακό τεστ το οποίο είναι και το πιο αξιόπιστο.
8. Σε ποιους πρέπει να γίνονται διαγνωστικές εξετάσεις;
Κατά προτεραιότητα σε ασθενείς με πυρετό και βήχα ή δύσπνοια και οι οποίοι ανήκουν σε μία από τις ακόλουθες περιπτώσεις:
α) Νοσηλεύονται,
β) φιλοξενούνται σε μονάδες ηλικιωμένων,
γ) είναι μέλη ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού,
δ) είναι άτομα ηλικίας >70 ετών,
ε) είναι άτομα με σοβαρά χρόνια νοσήματα όπως χρόνια πνευμονοπάθεια, χρόνιο καρδιαγγειακό νόσημα, σακχαρώδης διαβήτης, σοβαρή ανοσοκαταστολή.
9. Πού αλλού είναι χρήσιμες οι ορολογικές εξετάσεις;
Είναι ιδιαίτερα χρήσιμες για τον έλεγχο του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού. Οι ιατροί και νοσηλευτές που έχουν αντισώματα θεωρούνται ότι έχουν ανοσία έναντι του κορονοϊού και επομένως, θα μπορούν να εξετάζουν και να νοσηλεύουν ασθενείς με COVID-19 χωρίς κίνδυνο για τους ίδιους ή για άλλους ασθενείς. Ιδιαίτερα χρήσιμες είναι οι ορολογικές εξετάσεις σε οροεπιδημιολογικές μελέτες, στις οποίες το αίμα μεγάλου αριθμού ατόμων του πληθυσμού εξετάζεται για παρουσία αντισωμάτων έναντι του νέου κορονοϊού. Με τον τρόπο αυτό, μπορούμε να εκτιμήσουμε χονδρικά το ποσοστό των ατόμων στην Ελλάδα που έχουν έρθει σε επαφή με τον ιό.
10. Ποιες είναι οι ευπαθείς ομάδες, αυτοί δηλαδή που κινδυνεύουν περισσότερο να πεθάνουν εάν προσβληθούν από τον ιό COVID-19;
Ο Antony Fauci, Διευθυντής του Τμήματος Αλλεργίας και Λοιμώξεων του National Institute of Health των ΗΠΑ, ο αντίστοιχος «Τσιόδρας» του D. Trump, που από αυτόν περιμένουμε το εμβόλιο δήλωσε: «Παρά τα 50 χρόνια που ασχολούμαι με τις λοιμώξεις δεν μπορώ να εξηγήσω γιατί με αυτόν τον ιό μερικοί πάσχουν σοβαρά και άλλοι όχι». Η ηλικία >75, οι συνυπάρχουσες παθήσεις (καρδιαγγειακές, αναπνευστικές, νεοπλασίες) αποτελούν κλασσικούς παράγοντες για κακή έκβαση. Εξηγήσεις για την κακή έκβαση σε νεώτερους χωρίς παθήσεις δεν υπάρχουν. Γενετικοί και μοριακοί μηχανισμοί θα ρίξουν φως σε αυτόν τον τομέα.
11. Πότε τα άτομα με λοίμωξη από τον ιό COVID-19 μεταδίδουν περισσότερο;
Το CDC (Centers for Disease Control and Prevention ή κέντρο ελέγχου νοσημάτων και πρόληψης) θεωρεί ότι τα άτομα που έχουν μολυνθεί από τον ιό COVID-19 είναι στο μέγιστο της μεταδοτικότητας της νόσου όταν εμφανίζουν την «κορύφωση» των συμπτωμάτων τους. Αυτό σημαίνει ότι τα άτομα είναι περισσότερο μολυσματικά κατά τις ημέρες που αισθάνονται χειρότερα και αυτό περιλαμβάνει συμπτώματα όπως ο επίμονος ξηρός βήχας ή ο πυρετός. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τότε μόνο είναι μεταδοτικοί. Πράγματι, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι ασθενείς αποβάλλουν τον ιό κατά την περίοδο της επώασης (δηλαδή πριν εμφανίσουν συμπτώματα) που είναι γενικά 2-14 ημέρες μετά την αρχική τους έκθεση.
12. Μπορoύμε να ξεχωρίσουμε τα συμπτώματα του κορονοϊού από της κοινής γρίπης (κρυολογήματος);
Τα συμπτώματα της ήπιας προσβολής μοιάζουν με αυτά των άλλων ιώσεων (π.χ. πυρετός, βήχας, δύσπνοια, μυαλγίες, κόπωση και διάρροιες) με χαρακτηριστικό εργαστηριακό εύρημα τον χαμηλό αριθμό λεμφοκυττάρων. Η έλλειψη όσφρησης είναι καινούργιο σύμπτωμα. Τα συμπτώματα της σοβαρής προσβολής που εκδηλώνονται με δύσπνοια (δεν μπορείς να πάρεις ή δεν χορταίνεις ανάσα) είναι η πνευμονία, το οξύ αναπνευστικό σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας (ARDS) με ή χωρίς shock (χαμηλή ή καθόλου πίεση). Όπως καταλαβαίνετε η διάκριση στην αρχή δεν μπορεί να γίνει.
13. Ποια είναι η διάρκεια των συμπτωμάτων στις ήπιες μορφές COVID-19 και πότε εμφανίζονται τα ανησυχητικά συμπτώματα;
Μια ήπια λοίμωξη συνήθως διαρκεί μια εβδομάδα αλλά έχουν αναφερθεί και περιστατικά για 2 ή και περισσότερες εβδομάδες. Τα συμπτώματα εμφανίζονται κατά μέσον όρο 5 (1-14) ημέρες μετά την επαφή με το ιό. Η επιδείνωση χωρίς να αποτελεί τον κανόνα εμφανίζεται μετά 5-7 ημέρες.
14. Εάν εκθέτουμε το σώμα μας στον ήλιο σε θερμοκρασίες υψηλότερες από 25oC δεν κολλάμε τον COVID-19;
Μπορούμε να κολλήσουμε τον COVID-19 ανεξάρτητα από το πόσο ζεστός είναι ο καιρός ή πόσο ηλιόλουστη είναι η ημέρα. Ακόμη και σε χώρες με ζεστό καιρό καταγράφονται κρούσματα κορονοϊού. Για να προστατευτούμε πρέπει να φροντίζουμε να έχουμε καθαρά χέρια και να αποφεύγουμε να αγγίζουμε τα μάτια, το στόμα και τη μύτη μας.
15. Μπορεί ο ιός να μεταδίδεται και σε περιοχές με ζεστό και υγρό κλίμα;
Από τα μέχρι σήμερα στοιχεία, ο COVID-19 μπορεί να μεταδίδεται σε όλες τις περιοχές, όπως και σε αυτές που έχουν ζεστό και υγρό κλίμα. Φροντίστε πάντοτε τα μέτρα ατομικής υγιεινής.
16. Μήπως το κρύο σκοτώνει τον COVID-19;
Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτό ισχύει. Η φυσιολογική θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος κυμαίνεται από 36.5-37oC ανεξάρτητα από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να προστατευτούμε είναι να πλένουμε τα χέρια μας με σαπούνι και νερό ή να χρησιμοποιούμε αντισηπτικά με βάση το αλκοόλ.
17. Το πολύ ζεστό μπάνιο σκοτώνει τον COVID-19;
Το πολύ ζεστό μπάνιο δεν μας βοηθά να σκοτώσουμε τον κορονοϊό. Αντίθετα, θα μπορούσε να προκαλέσει ακόμη και εγκαύματα.
18. Το αντιπνευμονιοκοκκικό ή αντιγριπικό εμβόλιο μας προστατεύει και από τον COVID-19;
Όχι. Λεπτομέρειες για τη συνύπαρξη των ιώσεων δεν έχουμε αλλά πρέπει η έκβαση να είναι καλύτερη. Είναι σημαντικό να είμαστε εμβολιασμένοι για τις αναπνευστικές νόσους, όπως είναι οι λοιμώξεις που οφείλονται στον ιό της γρίπης, τον πνευμονιόκοκκο ή τον αιμόφιλο. Τα ειδικά εμβόλια για το νέο κορονοϊό αναπτύσσονται τώρα.
19. Εάν κάνουμε τακτικά ρινοπλύσεις με φυσιολογικό ορό ή αν κάνουμε «γαργάρες» με αντισηπτικά διαλύματα σκοτώνουμε τον ιό;
Όχι, δεν υπάρχουν στοιχεία ότι εάν «πλένουμε» τακτικά τη μύτη μας με φυσιολογικό ορό αυτό μας προστατεύει από το νέο κορονοϊό. Σημαντικό είναι να έχουμε τα χέρια μας καθαρά και να αποφεύγουμε να αγγίζουμε τη μύτη μας.
20. Τα αντιβιοτικά σκοτώνουν τον κορονοϊό;
Όχι. Τα αντιβιοτικά δεν σκοτώνουν τους ιούς παρά μόνο τα μικρόβια. Τα δίνουμε στους ασθενείς που νοσηλεύουμε με COVID-19 για να αντιμετωπίσουμε λοιμώξεις που συνυπάρχουν με αυτόν.
21. Πρέπει να αλλάξω μερικά φάρμακα που παίρνω για την πίεση;
Όχι αφού δεν συντρέχει άλλος λόγος. Σε κάθε περίπτωση όπως και για άλλες αλλαγές στη θεραπευτική αγωγή η επικοινωνία με το γιατρό σας θα σας καθησυχάσει.
22. Τι πρέπει ιδιαίτερα να προσέχουν οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια;
Οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια αποτελούν μια πολυάριθμη και ευπαθή ομάδα, ιδιαίτερα αυτή την περίοδο. Η επαγρύπνηση των ασθενών σε σχέση με την αναγνώριση συμπτωμάτων, τη συστηματική καταγραφή κλινικών παραμέτρων (σωματικό βάρος, μέτρηση αρτηριακής πίεσης και σφυγμού), την επιμελή λήψη των φαρμάκων τους και την τήρηση των υγειονο-διαιτητικών μέτρων, παρότι είναι αποφασιστικής σημασίας για την ευοίωνη έκβαση της ασθένειάς τους, παραμένει συχνά ελλιπής. Η εφαρμογή ThessHF για smartphone ή tablet (προς το παρόν μόνο σε λογισμικό android) είναι μία υπηρεσία υπενθύμισης και εκπαίδευσης, ένα «προσωπικό ημερολόγιο» κάθε ασθενούς με καρδιακή ανεπάρκεια. Η εφαρμογή διατίθεται μέσω της ιστοσελίδας της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας ή της ιστοσελίδας της εφαρμογής www.thesshf.com. Σε καμία περίπτωση η εφαρμογή δεν υποκαθιστά τον θεράποντα ιατρό, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνον επικουρικά και να συμβάλλει στη βέλτιστη διαχείριση της συνολικής κατάστασης του ασθενούς.
